گزارش ای پی درباره مذاکرات هسته ای/ اظهارات مقامات در مورد توافق هسته ای متناقض است

به گزارش شبکه تلویزیونی الجزیره، با پایان مهلت نهایی مذاکرات هسته ای ایران در لوزان سوئیس، گروه ۱+۵ و ایران نتوانستند به توافقنامه چارچوب دست پیدا کنند و تصمیم گرفتند مذاکرات را یک روز دیگر تمدید کنند. در حالی که خبرها و اظهار نظرها درباره امکان دستیابی به توافق ضد و نقیض است، روسیه و چین و ایران درباره مذاکرات ابراز خرسندی کردند و این در حالیست که بقیه کشورها اعلام کردند هیچ توافقی به دست نیامده است.

ماری هارف سخنگوی وزارت امور خارجه آمریکا اعلام کرد به منظور صدور مجوز تمدید مذاکرات هسته ای پس از نیمه شب سه شنبه پیشرفت های کافی حاصل شده است ، هر چند که همچنان اختلافات بر سر « چندین موضوع دشوار » بر سر جای خود باقی هستند.

جان کری وزیر امور خارجه آمریکا - که قصد داشت روز سه شنبه مذاکرات را ترک کند - همچنان در لوزان باقی ماند. و یک مذاکره کننده ایرانی اعلام کرد تیمش « تا زمانی که لازم باشد » برای حل و فصل موانع باقیمانده در لوزان باقی می ماند. این تصمیم پس از شش روز ماراتن تلاش ها به منظور دست یابی به درکی اولیه در نیمه شب سه شنبه از سوی وزرای امور خارجه هفت کشور حاضر در مذاکرات هسته ای - ایران؛ آمریکا، روسیه، چین، انگلیس، فرانسه و آلمان اتخاذ شد.

آمریکا و شرکایش در مذاکرات هسته ای خواستار محدود شدن فعالیت های هسته ای ایران هستند که از آن ها می توان برای ساخت تسلیحات استفاده کرد و آنها می گویند هر گونه توافقی باید زمان مورد نیاز تهران را برای تولید یک سلاح از چند ماه در حال حاضر به دست کم یک سال افزایش دهد. ایرانی ها چنین اهداف نظامی را رد می کنند اما آنها در حال برگزاری مذاکرات با هدف دست یابی به توافقی هستند که به تحریم های اقتصادی علیه اقتصاد این کشور پایان می دهد.

در رویدادی که نشانه سردرگمی درباره پایان مذاکرات هسته ای است، لوران فابیوس نیز وزیر امور خارجه فرانسه لوزان را به مقصد پاریس ترک کرد و در صورت لزوم بار دیگر به لوزان باز خواهد گشت. آنتوان ماریوتی خبرنگار در لوزان گفت لوران فابیوس از ابتدا قصد داشت در نشست شورای وزیران روز چهارشنبه در پاریس شرکت کند. به نظر می رسید فرانسه عزیمت خود به پاریس را به تعویق بیاندازد. اما در نهایت مذاکرات به نوعی در سطح مقامات سیاسی تمدید شد. اظهارات متناقضی شنیده می شود.

سرگئی لاوروف وزیر امور خارجه روسیه اعلام کرد توافقی در مورد تمامی مسائل کلیدی به ویژه در مورد ممانعت از دستیابی ایران به بمب اتمی و همچنین لغو تحریم ها صورت گرفته است.

محمد جواد ظریف وزیر امور خارجه ایران نیز با مثبت اندیشی اعلام کرد ما کار برای نوشتن توافق را در روز چهارشنبه آغاز خواهیم کرد.

اما اروپایی ها تا این اندازه خوش بین نبودند و اعلام کردند تاکنون توافقی کلی در مورد برخی مسائل کلیدی حاصل نشده است و هنوز کارهای بسیاری باقیمانده است.

مذاکرات از صبح چهارشنبه از سر گرفته می شود. لاوروف نیز همانند فابیوس لوزان را ترک کرده است.

در واشنگتن؛ جاش ارنست مشاور مطبوعاتی کاخ سفید اعلام کرد هنوز همه شکاف ها درباره مذاکراتی که به طرف ها اجازه می دهد تا زمان ضرب الاجل نهایی روز سی ام ماه ژوئن به گفتگوها ادامه دهند؛ بر طرف نشده است. او همچنین گفت طرف ها در حال کار برای تهیه متنی هستند که شامل جزییات اندک می شود و به همراه آن اسنادی ارائه خواهد شد که شامل طرح کلی درباره زمینه هایی است که باید مذاکرات بیشتری بر سر آنها صورت گیرد.

ارنست گفت:« اگر به سوی خط پایان پیشرفت هایی حاصل شود در آن صورت ما باید به مسیر خود ادامه دهیم.»

باراک اوباما رئیس جمهور آمریکا سه شنبه شب با جان کری و دیگر اعضای تیم امنیت ملی خود از جمله جو بایدن معاون رئیس جمهور و آشتون کارتر وزیر دفاع آمریکا کنفرانس ویدئویی برگزار کرد .

مقامات امیدوار بودند مذاکرات کنونی تا سه شنبه شب با صدور بیانیه مشترک کلی پایان یابد و طرف ها توافق کنند مرحله جدید مذاکرات برای محدود کردن برنامه هسته ای ایران آغاز شود. این بیانیه با اسناد مفصل تری همراه خواهد بود که شامل اطلاعات فنی درباره توافق بر سر گام های مورد نیاز همه طرف ها برای حل و فصل نگرانی های مهم است.

این اسناد به طرف ها اجازه خواهند داد ادعا کنند مرحله جدید مذاکرات تنها ادامه مذاکرات نخواهد بود که از زمان دست یابی به توافق نامه موقت هسته ای بین ایران و گروه موسوم به پنج بعلاوه یک در نوامبر سال ۲۰۱۳ ، تقریبا دو بار تمدید شده است .

اوباما و دیگر سران گروه پنج بعلاوه یک اعلام کردند به تمدید مذاکرات برای سومین بار علاقه ای ندارند.

به نظر می رسد بخشی از علت تعدیل لحن از چارچوب « توافق نامه » به یک چارچوب « تفاهم » به سبب مخالفت های آیت الله خامنه ای رهبر معظم انقلاب با توافقی دو مرحله ای است.ایشان اوایل امسال خواستار دست یابی به یک توافق شد که شامل جزییات می شود و با ارائه تفسیری مشخص به طرف مقابل اجازه نمی دهد « سبب دشوار شدن شرایط » شود .

اما اگر طرف ها تنها بر سر چارچوبی گسترده توافق کنند که سبب می شود جزییات کلیدی همچنان حل نشده باقی بمانند ، اوباما می تواند انتظار مخالفت های شدید در داخل از سوی اعضای کنگره ای را داشته باشد که خواستار اعمال تحریم های جدید و سخت گیرانه تر علیه ایران هستند. قانون گذاران آمریکایی موافقت کرده ا ند تا ماه مارس - که مذاکرات ادامه دارد - دست به چنین اقدامی نزنند .

کاخ سفید می گوید اعمال تحریم های جدید سبب آسیب دیدن تلاش های دیپلماتیک به منظور محدود کردن فعالیت های هسته ای ایران می شود و احتمال سبب خواهد شد اسرائیل بر سر تهدیدهایش برای توسل به نیروی نظامی برای رسیدن به این هدف دست به اقداماتی بزند.

منتقدان احتمالا دولت اوباما را به نادیده گرفتن وعده هایش در دست یابی به توافق سخت گیرانه در ماه مارس متهم خواهند کرد.

سناتور تام کاتن - سناتور جمهوری خواه از آرکانزاس - روز سه شنبه اعلام کرد تمدید مذاکرات « برای بار دیگر نشان می دهد که ایران تصمیم گیرنده است.» او همچنین گفت دولت اوباما طی هفته گذشته « امتیازاتی خطرناک » به طرف ایرانی داد . او در عین حال به صورت مشخص به این امتیازات اشاره نکرد.
قانون گذاران آمریکایی در نامه ای که کاتن و ۴۶ قانون گذار دیگر در اوایل ماه مارس آن را امضا کردند به تهران هشدار دادند دست یابی به هر گونه توافق نامه هسته ای با دولت اوباما که تأییدیه کنگره را با خود نداشته باشد احتمالا توسط روسای جمهور بعدی آمریکا نادیده گرفته خواهد شد.

کری اواخر سال گذشته اعلام کرد تمرکز طرف ها در ماه مارس بر توافق بر سر « عناصر اصلی » یک توافق نامه جامع است که « مسیری مشخص » برای توافق نامه ماه ژوئن فراهم خواهد کرد. او افزود اگر این موضوع جامه عمل به خود نپوشد « ما می توانیم درباره انتخاب مسیر خود تصمیم گیری کنیم.»

به گفته مذاکره کنندگان، موانع بر سر چندین موضوع اصلی - غنی سازی اورانیوم، مکان انبار شدن اورانیوم غنی شده، محدودیت بر تحقیقات و توسعه هسته ای و همچنین برنامه زمانی و حجم تحریم ها و دیگر موضوعات - همچنان بر سر جای خود باقی هستند.

بنیامین نتانیاهو نخست وزیر اسرائیل بار دیگر از این توافق نامه به شدت انتقاد و اعلام کرد چنین توافقی سبب خواهد شد بسیاری از زیرساخت های هسته ای ایران دست نخورده باقی بمانند از جمله تأسیسات زیر زمینی برای انجام تحقیقات ، رئاکتور پلوتونیوم و سانتریفوژهای پیشرفته که قابلیت غنی سازی اورانیوم را دارند.

آمریکا می گوید هر گونه توافق نامه نهایی سبب دست یابی به هدف افزایش زمان مورد نیاز ایران برای ساخت یک سلاح هسته ای از چندین ماه به یک سال خواهد شد. اما نتانیاهو اعلام کرد واشنگتن در ابتدا وعده « چند سال » را برای مدت زمان فرار هسته ای داده بود.او گفت:« بر اساس تخمین های ما، این مدت زمان شاید تا یک سال کاهش خواهد یافت ؛ شاید هم کمتر از آن.»

کری و دیگر مقامات اعلام کرده اند طرف ها به برخی پیشرفت ها دست یافته اند. دیگر مقامات اعلام کردند ایران در حال بررسی درخواست ها برای کاهش بیش از پیش برنامه غنی سازی اورانیوم است اما در مقابل مدت زمان محدود شدن فن آوری هایی که می تواند از آنها برای ساخت تسلیحات اتمی استفاده کند، مقاومت می کند.

تهران می گوید خواستار غنی سازی تنها با هدف تولید انرژی، استفاده از آن در بخش علوم، صنعت و پزشکی است . اما بسیاری از کشورها بیم آن دارند ایران می تواند از این فن آوری برای تولید اورانیوم مورد نیاز برای ساخت تسلیحات استفاده کند.